Toplumsal Tarih dergisinin 372. sayısı Siren Çelik editörlüğünde hazırlanan “Bizans’ta hareketlilik” dosyasıyla yayınlandı.
Dosya kapsamındaki yazılarda Bizans İmparatorluğu içerisinde kimlerin neden ve nasıl hareket halinde bulunduğu, bu hareketliliğin kişiler, toplum ve kültürler üzerinde ne gibi etkiler bıraktığı mercek altına alınıyor.
Aralık 2024
Edinmek için
Dosyanın ilk makalesinde Bahattin Bayram, hareketlilik olgusuna daha fikirsel bir perspektiften bakarak, Kaisereialı Eusebios özelinde Hristiyan entelektüellerin kimlik inşasında göç ve seyahat temalarını kullanımını tartışıyor.
Mimarlık tarihini ön plana çıkaran yazısında Suna Çağaptay, kökenleri İznik Rum İmparatorluğu’na dayanan Dona Vataça isimli soylu kadının Batı Akdeniz kültürünü harmanlayan hayatını, Portekiz’deki kilise baniliğini ve Bizans geçmişine atıfta bulunan lahdini inceliyor.
Üçüncü yazıda Siren Çelik, 14 ve 15. Yüzyılda Batı Avrupa’ya seyahat eden imparatorların gezilerini, özellikle giderler, ulaşım, konaklama ve törenler, kültürel etkileşim gibi konular üzerinden ele alıyor.
Dördüncü makalede Koray Durak, Bizans ve Müslüman Yakındoğu arasındaki ticaret, diplomasi ve hediyeleşmeye yoğunlaşarak, hareketlilik türlerinin arasındaki akışkanlığı vurguluyor.
Beşinci yazıda Murat Keçiş, konuya askeri tarihçilik perspektifinden yaklaşarak, Malazgirt Savaşı’nda orduların hareketliliğini tartışıyor; savaşta güzergâhlar, iaşe ve coğrafyaya odaklanıyor.
Dosyanın son makalesinde Zeynep Olgun, denizcileri ve gemileri ele alarak, Bizans’ta deniz üzerindeki hayatı, gemi yolculuklarını ve denizcilik pratiklerini masaya yatırıyor.
Dosya dışı yazıda Alev Berberoğlu, erken yirminci yüzyıl Osmanlı sanat tarihinde resim alanında profesyonel olarak faaliyet göstermiş bilinen ilk Türk Müslüman kadınlarından ressam Müfide Kadri’nin biyografisiyle ilgili bazı düzeltmeler ve ilaveler yapıyor. Ayrıca Osmanlı Arşivleri’nde sanatçı hakkında tespit edilen evrak üzerine yoğunlaşarak onun eğitimci yönüne de ışık tutuyor.
Dergide ayrıca Turhan Kaçar‘ın “Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde Stephen Mitchell Anısına Konferans”, Seçkin Demirok‘un “Türklüğe Yeni Bir Bakış: Osmanlı İmparatorluğu’nda Irk İdeolojisi ve Beyazlık”, Namık Sinan Turan“ın “Cumhuriyet’in 100. Yılında Bilen Işıktaş’tan Müziğin Serüvenini Anlamlandırmaya Önemli Katkı” başlıklı makaleleri; H. Tezer Aslan‘ın ‘Asker Evlatlar Yetiştirmek’ kitabı üzerine bir inceleme yazısı ile Erhan Keleşoğlu‘nun Y. Doğan Çetinkaya ile Türkiye İş Bankası Müzesi’nin yenilenmesi üzerine gerçekleştirdiği söyleşi yer alıyor.
Tabii Emel Seyhan‘ın hazırladığı “Cumhuriyet Basınında Yüz Yıl Önce Bu Ay” ve Melike Turan‘ın hazırladığı Tarih Vakfı’ndan Haberler köşeleri her sayıda olduğu gibi okurları bekliyor.
TARİH VAKFI
12 kişilik Girişim Kurulu’nun çabaları ve 264 kurucu üyenin katkılarıyla 1991 yılında kurulan Tarih Vakfı’nın öncelikli amacı, tarihin bilimsel bir çalışma dalı olarak etkinleşmesini sağlamaktır. Devletten tümüyle bağımsız bir sivil toplum örgütü olan Tarih Vakfı’nın tüm kuruluş sermayesi kurucularının katkılarından oluşmaktadır. Vakıf aynı zamanda, Türkiye’nin ekonomik ve toplumsal tarihi alanında uzmanlaşan bir arşiv, kütüphane, araştırma, eğitim, yayın ve müzecilik kuruluşudur. Tarih Vakfı düzenlediği etkinlikler ve konusunda uzman yayınları ile Türkiye’de bilimsel tarihçilik bilincinin gelişmesinde ve yerleşmesinde önemli rol oynamaktadır.
