“Baba anlatır mısın bana, hani…her şey kararır da tam uyumaya dalmadan, henüz rüya görmeye başlamadan ve derin uykudayken… insan o zaman tam manasıyla nerededir? O süre zarfında insan zihniyle, ruhu nerelerde dolaşır? Örneğin, biz şimdi uyanıp, şu anda senin muayenehanende bulunmamızın, Viyana’da olup biten bu olayların, dışarıdakilerin bunların tümüyle bir rüya olduğunu öğrensek. O zaman biz bunları nasıl ve nerede yaşamış oluyoruz?”
22 Nisan 1938 akşamı. Viyana, Bergasse on dokuz numaralı evin bir odasındayız. Çok değil kırk küsur gün önce Avusturya işgal edilmiş. Ne tuhaf, o tarihe kadar Dr. Sigmund Freud ‘Yahudi olduğunun’ bile farkında değildir.
Dr.Sigmund Freud, kızı Anna Freud, bir Nazi Subayı ve ansızın, adeta hayatın sürprizi gibi ortaya çıkan, adsız, sansız, kimsesiz bir “ziyaretçi.”
Fecrin ağarttığı saatlere kadar devam edecek olan hesaplaşma başlamıştır artık. Şimdi, şu an, hemen, daha yarın bile olmadan tüm duygular ortaya serilmeliydi. Hayatı, yılkıya bırakılmış vakitleri geri sarmak mümkün müydü?
“Bütün bir kent yanıp kavrulurken, insan bir kanaryayı kurtarmak için uğraşmalı mı?”
Beş yaşındaki Sigmund’u korkutan neydi? Gözlerindeki yağmur bulutlarını parmağının ucuyla dağıttı. Sustu; sadece sustu.
“Dr. Freud .Çağımızın en üstün zekalılarından Dr. Freud, mucize istiyor… dileyin benden, ne dilerseniz. Sizi memnun etmek için güneş, çakal, bulutlar üzerinde Zeus, ‘çarmıha gerilmiş, kanlar içinde İsa’ mı, Meryem Ana mı, ne olmamı, istersiniz? Ben ise mucizelerimi aklı az gelişmişlere saklardım.”
Eric Emmanuel Schmitt’in yazdığı, Serap Babür’ün dilimize çevirdiği, Berfin Zenderlioğlu’nun yönettiği, Irmak Bahçeci’nin dramaturgluğunu, “Tiyatro Seyirlik- Mi Entertainment / Mutlu Igdi”nin yapımcılığını üstlendiği “Ziyaretçi”, son derece özenle hazırlanmış, daha ilk sahnesinden itibaren izleyiciyi etkileyen bir yapım. Serkan Kavurt oyunun dekor, Ayşe Sedef Ayter ışık tasarımını gerçekleştirmiş, Mehmet Turgut fotoğraflarını çekmiş, Emrah Sürücü ışık/ses operatörü olarak eserde görev almış.
Berfin Zenderlioğlu dönemin, karakterlerin, yazarın, tekstin ruhunu, iletisini, iç dinamiğini doğru okumuş. Olağanüstü duyarlı, incelikli bir biçimde sahneye taşımış. Her anı ustaca hesaplamış, yer yer bir ‘crescendo’ya dönüşen gelişmeleri çok iyi yansıtmış.
Hüseyin Avni Danyal, Erdal Küçükkömürcü, Merve Dağlı, Yusuf Nebioğlu son derece başarılı, enerjik, inandırıcı, ‘yaşayan’ yorumlara imza atmışlar. Bir diğer ifadeyle “Ziyaretçi” gibi tiyatro metinlerine böylesi safkan, yetkin tiyatrocular gerektir, diyorum. Özellikle Hüseyin Avni Danyal ve Erdal Küçükkömürcü’nün sergiledikleri üst düzey, ölçüt olarak tanımlanabilecek oyunculukları her türlü övgüyü fazlasıyla hak ediyor. Olağanüstü, başlı başına birer zirve niteliğinde iki karakter (Sigmund Freud ve Ziyaretçi) yaratmışlar.
“…sadece içimi döküyorum. Kızım Gestapo’nun pençesinde, yüreğim sızlıyor. İçi yanan yalnız ben değilim, millet kan ağlıyor. Bu lanet olası gece,Tanrı karşıma çıksaydı ‘Eğer anlatıldığı gibi kudretliysen ve bu olup biteni kolları bağlı seyrediyorsan, yazıklar olsun sana! Söyle bakayım, sana kötü demeyip, ne diyeyim? Yok, bu olanlar seni de bizi de üzüyorsa, o zaman demek ki kudretli değilsin. İlgisiz kalacak kadar gamsızsan gene olmadı. Kudretsiz, vicdansız, gamsız, ne olursan ol, kısacası bunlara kılını kıpırdatmadan göz yumuyorsan, o zaman sen Tanrı olmaya layık değilsin’ derim. Dünyayı yaratan, yaratıklara can veren atomlar mıdır, rastlantı mıdır? Bu kuramı onaylayacak olursak, bugün dünyada hüküm süren fırtınalara da rastlantı deyip, geçebiliriz.”
Son derece ciddi bir emek ürünü olan, sınırlı değerlendirmeleri aşan, her bakımdan yüksek düzeyli bir oyun şeklinde nitelendirilebilecek “Ziyaretçi”, mutlaka izlenmesi gereken bir oyun. Programınıza alın, derim.
ZİYARETÇİ
ZİYARETÇİ- Yazar: Eric Emmanual Schmitt
- Yönetmen: Berfin Zenderlioğlu
- Çevirmen: Serap Babür
- Oyuncular: Hüseyin Avni Danyal, Erdal Küçükkömürcü, Merve Dağlı, Yusuf Nebioğlu
- Dramaturg: Irmak Bahçeci
- Dekor Tasarım: Serkan Kavurt
- Işık Tasarımı: Ayşe Sedef Ayter
- Fotoğraf: Mehmet Turgut
- Işık Operatörü / Ses & Efekt Operatörü: Emrah Sürücü
- Sahne Amiri: Ebru Karabaş
- Organizatör: Hasan Özkaya
- Yapımcı: Mutlu İgdi, Hüseyin Avni Danyal
