Marangozhaneden çiftliğe “gizli teknik işler”

Doğan Azkan’ın kaleme aldığı anılarının yanı sıra Berdan Dere ve Aliye Uçar’ın gerçekleştirdiği sözlü tarih çalışmalarının ürünü “TKP’lilerin Tanıklıkları: Gizli Teknik İşler ve Atılım Gazetesi” kitabı TÜSTAV Sosyal Tarih Yayınları’ndan çıktı. Berdan Dere, sunuş yazısında kitabın hikayesini anlattı:

“Bu kitabın ilk bölümünde Doğan Azkan’ın kendi kaleme aldığı anıları bulacaksınız. Doğan Azkan yoldaşı 2009 yılında kaybettik.Uzun süren bir hastalık sonunda Almanya’da yaşama veda etti. Doğan hastalığı sırasında Vakfa ileteceğinden emin olduğu, tanıdığı, güvendiği bir yoldaşına TÜSTAV’a iletilmek üzere anılarını emanet etmişti.

Yoldaşın anıları son derece önemliydi. Çok özel kişisel deneyiminin yanı sıra Türkiye Komünist Partisi (TKP) gerçeğiyle ilgili çok önemli bilgiler içeriyordu.

Yoldaşın büyük bir özveriyle ve yaratıcılıkla başardığı teknik işler TKP için son derece önemliydi. Yoldaş çalışmaya başladığında partinin teknik olanakları hemen hemen hiç yoktu. Gizli teknik işler konusunda devredilen bilgi birikimi de bulunmuyordu. Ne yazık ki gizli teknik işler konusunda uluslararası deneyim aktarımı desteği de yoktu. Oysa kardeş partilerde bu işle uğraşan birimler, her türlü teknik ayrıntıyı, deneyimi aktaracak yerler vardı. Gizlilik koşullarında çalışan komünist partilerin, devrimci demokrat hareketlerin deneyimleri de bu birimlerde yer alıyordu. Hiç kuşkusuz bu örgütler deneyim aktarımı desteği de alıyordu. Görüldüğü kadarıyla TKP bu olanaklardan yararlanamamıştı. Yoldaşın yetenekleri ve emeğiyle bu konudaki eksiklik kapatılabilmişti. Bu emek yüzlerce kişinin gizlenmesini, mücadeleyi sürdürmesini, güvenli alanlara ulaşmasını sağlamıştır. TKP’nin yaşamında yoldaşın emeğinin silinmez izleri vardır.

Doğan’ın anılarını bugüne kadar yayımlayamadık. Yaratacağı ileri sürülen özel sorunlar nedeniyle yayın tarihini erteledik. Anılarını TÜSTAV’a emanet etmiş yoldaşımızın isteğini yerine getirmeliydik artık.

2007 yılında da Doğan’ın anılarını yazdığını bilmeden, Aliye ile TÜSTAV Atılım ve Gizli Teknik İşler Sözlü Tarih Çalışması yapmıştık. Çalışmamızda Sarkis Çerkezyan, Ohannes Çerkezyan, Bektaş İngin, Vahap Ünseven, Bektaş Satılmış, Sevan Akol, Muharrem Kahraman, Remzi Öztürk, Rüstem Aziz ve Merih Kudsal (Akseymen) yer aldı. Yoldaşlar, Doğan’ın anılarında kendilerini zikrettiğini bilmeden aynı süreci kendi açılarından anlattı. Kitapta art arda verdiğimiz bu anlatımlarla Doğan’ın ve sözlü tarih çalışmasına katılan yoldaşların anılarının nasıl tamamlandığını göreceksiniz. Doğan Azkan’ın anılarında söz ettiği ve Selçuk Uzun’un kaleme alarak TÜSTAV e-posta grubuna gönderdiği “eski yoldaşı”nın anılarının ilgili bölümlerini de ekte paylaştık.

Sarkis Usta, Ohannes, Bektaş İngin, Vahap ve Doğan’ın Kumkapı-Gedikpaşa’daki marangozhanede kesişen yolları, Doğan’ın yurtdışına çıkışıyla ayrılmıştı, ancak Doğan’ın titizlikle yetiştirdiği yoldaşları Atılım basımını ve teknik işleri, ülkede giderek ağırlaşan gizlilik koşullarında devam ettirmişlerdi. Gedikpaşa’daki matbaanın tahliyesinden sonra Tepecik Köyü’nde hazırlanan çiftlikte kurulan matbaanın inşasında, oradaki basımda ve Kısırmandıra Köyü’nde kurulan çiftlikte yer alan arkadaşlar da ekibe katılmıştı. Atılım ve teknik işler çalışmasına katılan bu yoldaşların fedakâr çalışmaları dikkatlerinizden kaçmayacak.

2007’de yaptığımız sözlü tarih kapsamındaki görüşmelere süreci bilen Yusuf Kıtıki ve Ahmet Sipahi de katıldı. Ne yazık ki Yusuf’u 2010’da, Ahmet’i 2014’te kaybettik. Sarkis Usta’yı 2009’da kaybetmiştik. Anılarını samimiyetle koruyup bize anlatan, bu süreçteki yoldaşlarıyla dostlukları ömür boyu süren Ustamızı, Yusuf’u ve Ahmet’i sevgi ve hasretle anıyoruz. Çalışmaya katılan dostlarımıza teşekkürle, Doğan Azkan’ın anısına saygıyla…”