Demirtaş Ceyhun'un mektubu

İşte edebiyatımızın dik duruşlu yazarı, öykücü, romancı, araştırmacı Demirtaş Ceyhun’un ölümünden beş yıl önce 19 Nisan 2004’de bana yazdığı mektup hazinemin en değerli parçalarından birini oluşturuyor. Onun yazdıklarına geçmeden önce son romanım Ruhu Terbiyesiz Adam’da artık hayatımızdan çıkardığımız bu kavramla ilgili olarak kitabın kahramanının söylediklerini paylaşmak istiyorum. Mektuplaşma bugüne kadar kaç romanın kurgusuna girmiştir bilmem mümkün değil. Ama bir edebiyatçı olarak kendi adıma, üzerlerine özlediklerimizin kokuları sinmiş o yazışmaları romanımda en saf haliyle kullanmaya çabaladığımı rahatlıkla söyleyebilirim.

“Mektuplar ayakta tuttu beni.

Hani şu montumun sağ üst cebinde içim titre­yerek sakladığım, tel örgülere her bakışımda yerlerinde duruyorlar mı korkusuyla yokladığım mektuplar.

Onlar olmasaydı bu kuşatılmışlık karşısında dayana­cak gücü nasıl bulurdum?

Halıcı’nın kargacık burgacık, annemin dağınık, Bu­ket’in inci tanesi harflerle ördükleri, soluksuz kaldığımda derinliklerine sığındığım dünya içinde bir dünyaydı onlar.

Her ruhu terbiyesizin bir mektup çağı vardır.

Ben zamana karşı kırılganlıklarımızın artmasında mek­tuplaşmaların taşıdığı içtenliği, sıcaklığı yitirmiş olmamızı önemseyenlerdenim. Mektuplar kişisel hayatımızın hafı­zasıdır. Onların izini sürerek ulaştığımız anımsamaların, zamanın üflense dağılıp parçalanmaya hazır bölümlerine ilaç gibi geldiğini görmek ne eksiksiz bir doyumdur. Böy­lesine işleve sahip eşdeğerde başka bir şey düşünemiyo­rum. Bugünün altını yazarak çizen, çizdiklerini yırtılıp atılmadıkları sürece kalıcı kılan, koruyan, süreç ilerledikçe köklerinden kopmuş açıkta duran uçları sözcüklerle birbi­rine bağlayarak, yürekten eksilenlerin geride bıraktığı boş­luğu sessiz sedasız dolduran müthiş bir güç.

Ne zaman ki o elini ayağını çekti üstümüzden, dünya daha soğuk ve karanlık bir döneme doğru yuvarlandı.

Ay­dınlık yüzümüzü, masumiyetimizi biraz da böyle yitirdik.

Sonradan tuzağına düştüğümüz elektronik yazışmalar, geçmişin mutlu zamanları olarak tanımlayabileceğimiz mektup çağının bitiminde, üzerimize düşmüş bir buzul tabakası gibi aklımızı, ruhumuzu parçaladı. Elektronik­te, yani görünmeyenin, sanalın saltanatında ellerimizden bağımsız çalışanın işleyiş biçimine koşulsuz boyun eğdi­ğimizden bu yana, kendimiz olmaktan çıktık. Sanalda baş­kasının kimliğine bürünerek güçlüyü, yetenekliyi oynama komedisi, en kolay yöntemlerden birine dönüştü. İnsanı sıradanlaştıran, kimliksizleştiren bu cehennemde, sıradan olmayanlara, vitrindekilere benzeme hastalığı zamanla bütün değerlerin önüne geçti. Özellikle gazete ve televiz­yonlardan aşırılmış kişilikleri kalkan yaparak, hayallerini karşı tarafa sunma oyunu bu aptalca işleyişin özünü oluş­turdu. Bize ait olmayan düşünceleri klavyeden o an aklımı­za nasıl eserse, oraya buraya savurma hastalığı, elektroni­ğin dünyasında tam istediği ortamı yakaladı. Sanalın basit, kolay, işlevsel ve hızlı olma gibi insanın iştahını kabartan özellikleri; bir ekranın karşısında, beynimizden önce tuş­ların ne yapacağına bakarak seçtiğimiz sözcüklerle, özgün düşüncelerimizi yazıyormuş gibi görünme çabası berabe­rinde ikiyüzlülüğü getirdi.

Oysa insan ilişkilerinde ikiyüzlülük taşınması son de­rece ağır bir yüktür.

Giderek hantallaşan, hantallaştıkça taşıyanı her şey yolundaymışçasına yalanlara, gülümsemeye değil de sırıt­maya zorlayan bir yük.

Bu noktada kalemi klavyeyle kıyaslamak aklımın ucun­dan bile geçmez.

Mektupta anlatacaklarımızla elimiz arasında seçim yapmanızı gerektiren bir şey yoktur. Öylesine baş başayız­dır ki kendimizle, tek yapmamız gereken yoğunlaştığımız anın ayrıntılarını kâğıda aktarmaktır. Çünkü yanlış yazı­lan sözcük, hece ya da harf öylece kalakalır kâğıdın beya­zında. İşin yoksa sil, silemiyorsan karala ya da yırtıp at. O nedenle mektupta düşünerek yazmanın titizliği bütün anlatımı etkiler, biçimlendirir. Elektroniğin varla yok arası, gerçek demeye bin tanık isteyen, hadi bir daha bakayım deseniz sanalın dipsizliğinde kaybolmaya yatkın duruşu, insana güven vermekten çok uzaktır. Dolayısıyla bakışla­rımızın, parmak uçlarımızın orasına burasına değdiği, elle tutulur, gözle görülür somut bir varlıktır aslında mektup. Eğer derinlemesine algılanırsa sahibinin sıcaklığını, koku­sunu taşıdığı bile söylenebilir. Anlatacaklarımız bittiğinde katlayıp zarfa koyduğumuz, kapatmak için zamklı yerini dilimizle ıslatıp avucumuzla bastırdığımız, bizden böyle­sine izler taşıyan bir ulaktır mektup.” Ruhu Terbiyesiz Adam  13. Bölüm S/ 141

Ben düşüncelerinden dolayı televizyondan atılan ilk gazetecilerdenim.

Ekranlarda haber programı yaptığım süreçte ustam, büyüğüm Demirtaş Ceyhun’la zaman zaman konuşur, dertleşirdik. Bana yolladığı mektubu o paylaşımlarımızın bir özeti olarak değerlendirebilirsiniz.