Nobel Edebiyat Ödülü, Olga Tokarczuk ve Peter Handke'ye

İsveç Akademisi, 2018 ve 2019 Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazananları açıkladı.  2018 Nobel Edebiyat Ödülü "Öyküsel hayalgücü ile beraber ansiklopedik bir tutkuyla sınırları aşmayı yaşam biçimi olarak temsil eden Polonya'lı yazar Olga Tokarczuk'a verildi. 2019 Nobel Edebiyat Ödülü ise "Edebi hüneri ile insan deneyiminin sınırlarını tecrübe etmesi" sebebiyle Avusturyalı yazar Peter Handke'ye takdim edildi. 

Akademi, üyelerinden birinin eşi hakkındaki cinsel taciz iddialarının yarattığı tartışmalar sebebiyle geçen sene Nobel Edebiyat Ödülü vermemişti.

BREAKING NEWS:
The Nobel Prize in Literature for 2018 is awarded to the Polish author Olga Tokarczuk. The Nobel Prize in Literature for 2019 is awarded to the Austrian author Peter Handke.#NobelPrize pic.twitter.com/CeKNz1oTSB

— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 10, 2019

Polonya edebiyatının son yıllardaki önde gelen yazarlarından Olga Tokarczuk 29 Ocak 1962’de Sulechov’da Polonya’da doğdu. Varşova Üniversitesi’nde psikolog olarak çalıştı, Carl Jung üzerine çalışmalar yaptı. 'Flights' adlı romanıyla 2018'de prestijli edebiyat ödülü Uluslararası Man Booker'ın da sahibi olan Tokarczuk. böylece aynı yıl iki büyük ödülü kazanmış oldu.

Türkçede ilk kez 2003 yılında Grikedi Yayınları tarafından yayınlanan "Gündüzün Evi Gecenin Evi" adlı öykü kitabıyla tanınan Olga Kotarczuk'un 2016’da Alabanda Yayınları etiketiyle yayınlanan "Koşucular" ve 2018'de Kalem kültür Yayınları etiketiyle yayınlanan "Aç Gözünü Artık Yaşamıyorsun" adlı iki de romanı bulunuyor. 

Koşucular, "kötülüklerin dünyanın içine işlediğine inanan ve insan bir yerde durup kalırsa, o vakit kötülüğün gücünün en yüksek seviyeye erişeceğini düşünenlerden" oluşuyor ve kötülükten korunmanın tek yolunun, yolculuk yapmak, hareket etmekolduğuna inanıyorlar. Kitap çağdaş 'koşucuların kim olduğu sorusuna odaklanıyor.  

Öte yandan Timaş Yayınları da, Olga Tokarczuk'un "Drive Your Plow Through the Bones of the Dead" ismiyle İngilizceye çevrilen bir kitabını 2020 yılında yayın programına aldığını Twitter'dan duyurdu.

2020 yılı içinde "Prowadź Swój Pług Przez Kości Umarłych" kitabını yayımlayacağımız Olga Tokarczuk, Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü. Çok heyecanlıyız!? pic.twitter.com/74c4bkXPfl

— Timaş Yayın Grubu (@timasyayingrubu) October 10, 2019

Nobel Edebiyat Ödülü'nün bu yılki sahibi ise Türkiye'de ismi, romanı 'Kalecinin Penaltı Anındaki Endişesi' ile akıllarda yer eden Peter Handke oldu. 1942 yılında Avusturya’da doğan Handke, 1944 yılında ailesiyle birlikte Doğu Berlin’e göç etti ama Berlin’in Ruslar tarafından abluka altına alınmasından hemen önce oradan ayrıldılar. On iki yaşına kadar, din ağırlıklı eğitim veren bir okulda okudu, sonra normal liseye geçti.

Anne tarafından büyükbabası Slovak olduğu için küçük yaşlardan başlayarak bu kültüre ilgi gösterdi. 1961 yılında hukuk fakültesine girdi ve öğrencilik yıllarında yazmaya başladı. İlk roman denemesi olan Die Hornissen’in Suhrkamp Yayınevi tarafından kabul edilmesiyle birlikte eğitimini yarıda bıraktı. Bu romanın yayımlandığı 1966 yılından sonra Peter Handke yazarlık dışında bir iş yapmadı. 1971 yılında annesi intihar etti. Kendisini çok etkileyen bu olayı, Wunschloses Unglück adlı romanına konu edindi. 1972 yılında eşinden ayrılan Handke bu evlilikten olan kızını tek başına büyüttü. Yetmişli yıllarda hem kişisel görüşleri ve yaşam tarzı, hem de başkaldıran kişiliği nedeniyle fazlaca eleştiri aldı. 1973-78 yılları arasında Paris’te, 1978-79’da Amerika’da yaşadı. 1979’da Salzburg’a döndü. bütün eserleri için 1979 Franz Kafka Ödülü'ne layık görüldü.

Handke'nin eserleri Ayrıntı, Metis ve Aylak Adam yayınları etiketiyle Türkçede okuyucuyla buluşuyor.

2019 #NobelEdebiyatÖdülü'nün sahibi olan yazarımız #PeterHandke'yi tebrik ediyoruz.??

"Kalecinin Penaltı Anındaki Endişesi" adlı romanı ile akıllarda yer eden Handke, 1967'de Gerhart Hauptmann ve 1979'da Franz Kafka ödüllerinin sahibi olmuştu. https://t.co/IlRIXeEvEY pic.twitter.com/SIsUNpZ3oS

— Ayrıntı Yayınları (@ayrintiyayinevi) October 10, 2019