Namık Kemal’in 150 sene önce sürgün yıllarında Ziya Paşa ile birlikte Avrupa’da çıkardıkları gazete “Hürriyet”, Türkiye’de ilk kez yayımlanıyor. İki cilt halinde okurun karşısına çıkan “Sürgünde Muhalefet: Namık Kemal’in Hürriyet Gazetesi” ile modernleşme tarihimize notlar düşülüyor. Kitaplar, gazetenin 100 sayılık tüm koleksiyonunu içeriyor.
Önce Londra, ardından da Cenevre’de basılan “Hürriyet”, 100 sayıya kadar ulaştı. 1868 ve 1869 yıllarında editörlüğü Namık Kemal yaparken, 64. sayıdan itibaren bu görevi Ziya Paşa üstlendi. Gazetede, Avrupa’dan Anadolu’ya kadar yayılan sosyo-politik düşünceler birbiri ardına sıralandı. Yeni Osmanlıların umut ettikleri rejim, beslendikleri kaynaklar sayfalarda enine boyuna anlatıldı. Dönemin hem aydınları hem de Anadolu insanı Yeni Osmanlıların saptamalarını önemser, vurgulananlara kulak verirdi.
Vakıf Bank Kültür Yayınları’nın iki cilt halinde yayımladığı kitaplarda, Yeni Osmanlıların fikirleri orijinal gazete sayfalarıyla birlikte okura ulaşıyor. Çalışmayı yayına hazırlayan akademisyen Alp Eren Topal, kitabın girişinde konuyla ilgili şunları söylüyor: “Yeni Osmanlılar 10 seneyi aşan muhalefetlerinde 10 kadar farklı gazete çıkarmış olmalarına rağmen bunların hiçbirisi Hürriyet kadar sürekli, kalıcı ve gür bir sedaya sahip olamadı. Sansürden kurtulmuş olmanın verdiği ferahlıkla, bir gazeteden ziyade siyasi bir bülten olan Hürriyet’in sayfalarından her hafta hem Osmanlı Devleti ve toplumunun kronikleşmiş meselelerini o zamana dek emsali görülmemiş bir dobralıkla masaya yatırıp hem de bu meselelere çözüm üreteceğine inandıkları siyasi programı ilmek ilmek dokudular.”
Sayfa sayısı dörtten sekize yükseliyor
Kitaplarda ayrıca Osmanlıların sosyal yaşamı da sayfalarda kendine yer buluyor. Kemal’in editörlük öyküsünün yanı sıra Avrupa’da basılan gazetenin İstanbul’da ortaya çıkışı tarihi kayıtlar eşliğinde detaylandırılıyor: “Haftalık olarak yayımlanan Hürriyet’in ilk beş sayısı Reşad Bey’in imzasıyla çıkar ve 6. sayıdan sonra Reşad Bey’in Paris’e gitmesiyle editörlüğü Namık Kemal üstlenir.” 11. sayıya kadar dört sayfa yayımlanan Hürriyet, İstanbul’daki taraftarların maddi ve manevi desteği kaynak gösterilerek sekiz sayfa çıkarılmaya başlandı. Gazetede yer alan ilanlardan anlaşıldığı üzere Hürriyet, İstanbul’a kapalı zarflar içerisinde getirildi…
