Türkiye Yayıncılar Birliği her yıl olduğu gibi yayıncılık sektörü verilerini derleyerek yıllık pazar raporunu paylaştı. Rapora göre 10 yıl sonra ilk kez azalan kitap üretimi 7 yıl öncesine geriledi.
Bağımsız yayıncılık sektörü tarafından üretilen kitap sayısı 2022 yılında bir önceki yıla oranla yüzde 13,3 azalarak 380 milyon 296 bine geriledi. Sektör 2021 yılını 438 milyon 680 bin adet kitap üretimi ile tamamlamıştı. Böylece bir yılda üretilen kitap sayısı yaklaşık 58,3 milyon azalmış oldu. Sektör son on yılında ilk kez yaşadığı bu küçülme ile kitap üretiminde 2015 yılı seviyesine gerilemiş oldu.
2022 yılında yayımlanan kitapların yüzde 19,4’ünü yetişkin araştırma, inceleme kitapları, yaklaşık yüzde 9’unu yetişkin edebiyat sanat kitapları, yüzde 12,1’ini çocuk ve gençlik kitapları, yaklaşık yüzde 8,7’sini inanç kitapları, yüzde 1,4’ünü akademik yayınlar, yüzde 1,5’ini ithal yayınlar ve yüzde 47,9’unu eğitim alanındaki kitaplar oluşturdu.
Araştırma-inceleme alanı 73 milyon 845 bin, edebiyat-sanat kitapları 34 milyon 299 bin, çocuk ve ilk gençlik kitapları 46 milyon 48 bin adet üretildi. Kültür yayıncılığının toplam üretimi 154 milyon 192 bin oldu. Kültür yayınlarının toplama oranı yüzde 40,55 oldu.
Öğrenci başına “1” akademik kitap düşmedi
Bilimsel eğitim ve üretimin temel taşlarından olan akademik yayıncılığın payı, yasadışı fotokopinin ve izinsiz dijital PDF paylaşımların verdiği ağır hasar nedeniyle yüzde 5 seviyesinden son yıllarda yüzde 1’lere kadar geriledi. İki yıllık, dört yıllık, yüksek lisans ve doktora alanlarında toplam 8 milyon 241 bin öğrencinin bulunduğu akademik dünyada, yasadışı fotokopi çekimleri ve izinsiz korsan pdf paylaşımları sebebiyle gerek üretimde gerekse kitap satışlarında 6 milyon 220 bin adet üretimle öğrenci başına 0,63 kitabın düştüğü bir yerde bulunmaktadır. Yani öğrenci başına 1 kitap bile düşmemektedir. YAYFED verilerine göre 2022 yılında akademik yayıncılığın tüm sektördeki payı yüzde 1,38 oldu.
Milli Eğitim Bakanlığı ülkenin en büyük yayıncısı
2022 yılında eğitim yayıncılığı, kitap üretiminde bir önceki yıla göre yüzde 22,23 geriye düştü ve eğitim alanında üretilen kitaplar ilk kez sektörün yüzde 50’sinin altına geriledi. Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından 110 milyon adet yardımcı kitabın ücretsiz dağıtılacağının ilan edilmesi özellikle eğitim kategorisinde yer alan kitap üretim adetlerini ciddi anlamda düşürdü. Ücretsiz ders kitapları da eklendiğinde, toplam 262 milyon 100 bin adetle MEB, ülkenin en büyük yayıncısı oldu.
MEB tarafından ilk kez 2021-2022 eğitim-öğretim yılında ücretsiz dağıtılan yardımcı kaynakların 2022 eğitim yayınları perakende pazarı payı yüzde 14,56 oldu. MEB’in ücretsiz dağıtmaya devam ettiği ders kitaplarının oranı ise yüzde 15,30.
4 kitaptan biri çevrimiçi satıldı
2022 yılında Türkiye yayıncılık perakende pazarının büyüklüğü 17.742 milyon TL oldu. 2021 yılına göre enflasyondan arındırılmamış cari fiyatlarla yüzde 83,68 artış görüldü. Döviz bazında değerlendirildiğinde ise, sektörde 2021 yılına göre yüzde 17,57’lik bir gerileme yaşadı.
2022 yılı çevrimiçi satış rakamlarına göre, toplam satışların yüzde 23’ü çevrimiçinde gerçekleşti. Bu oran 2021 yılında yüzde 21,7 olmuştu. Türlere göre kırılımlarına bakıldığında ise en yüksek oranın kültür yayınlarında olduğu görülmektedir. Kültür yayınlarının yüzde 49,95’i çevrimiçi satışlarda gerçekleşti. Bir başka deyişle her iki kültür kitabından biri çevrimiçinde satıldı.
2022 ISBN VERİLERİ
Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı ISBN Ajansı’ndan alınan bilgilere göre; 2022 yılında toplam 83 bin 653 eser ISBN aldı. Bunların içerisinde 69 bin 211’i basılı kitap, 559’u sesli kitap (çevrimiçi/çevrimdışı) ve 13 bin 623’ü e-kitap (çevrimiçi/çevrimdışı) oldu. Son 10 yıl incelendiğinde, ISBN alımında 2022’ye kadar seyreden artışın yerini düşüşe bıraktığı görüldü.
