Aslında dil bilgisi açısından çok net olsa da gazetecilikte nedense en çok tartışılan konulardan biridir. Neden sorun olduğunu anlamak gerçekten zor çünkü aşağıda göreceğiniz gibi çok kesin ve basit bir kural ve üstelik mantık olarak da hiçbir eksiği yok.
Önce kuralımızı hatırlayalım: “Belirtisiz isim tamlamalarının arasına hiçbir zaman başka bir kelime girmez.” “Devlet başkanı” belirtisiz isim tamlaması olduğuna göre bu tamlamayı niteleyen “eski” sıfatı araya değil öne gelmek zorundadır. Yani doğrusu “eski devlet başkanı”dır.
Diyelim ki “kurallar yıkılmak içindir” diyenlerdensiniz, o durumda bile mantık öne çıkıyor ve zaten “Devlet eski başkanı”nın ne kadar anlamsız olduğunu kendi gözlerinizle görüp, kulağınızla işitebiliyorsunuz. Nasıl mı?
Şimdi isim tamlamasının önüne “eski” yerine başka sıfatlar getirerek başlıktaki soruyu yeniden soralım:
- Şişman devlet başkanı mı, devlet şişman başkanı mı?
- Dürüst devlet başkanı mı, devlet dürüst başkanı mı?
- Yeni devlet başkanı mı, devlet yeni başkanı mı?
- Eski devlet başkanı mı, devlet eski başkanı mı?
Cevabı kendiliğinizden verdiğinize eminim. Yine de tatmin olmadıysanız başka tamlamalar ve sıfatlarla bir kez daha deneyelim:
- Kırık mutfak kapısı mı, mutfak kırık kapısı mı?
- İsli gaz lambası mı, gaz isli lambası mı?
- Altmış Türk Lirası mı, Türk altmış Lirası mı?
Ne dersiniz?
